1. Ի՞նչ է գետը:
Երբ առվակները և գետակները միանում են, ստացվում են Գետեր:

2. Ի՞նչ մասերից է բաղկացած գետային համակարգը:
Գետը բաղկացած է հունից և ակունքից։

3. Գետերի սնման ի՞նչ աղբյուրներ գիտեք: Բերեք օրինակներ:
Անձրևաջրեր, ստորերկրյա ջրեր։

4. Ի՞նչ տարբերություն կա հորդացման և վարարման միջև:
Վարարումից գետերի մեջ ավելանում է կոշտ նյութ։
Հորդացումից գետի մակարդակը բարձրանում է։

Մեսրոպ Մաշտոցը  հայ գրերի ստեղծողն է, առաջին թարգմանիչը, առաջին ուսուցիչն ու հայալեզու դպրոցի հիմնադիրը, ծնվել է պատմական Հայաստանի Տարոն գավառի Հացեկաց գյուղում+։ Մաշտոցի ծննդյան տարին ընդունված է համարել 362 թ.+։ Վախճանվել է 440 թ. փետրվարի 17-ին!: Մեսրոպի ծնողների մասին գիտենք միայն այնքանը, որ հոր անունը Վարդան է+։ Մեսրոպը իր ժամանակի համար լավ կրթություն է ստացել հայրենի գավառում` Տարոնում, որից հետո գնացել է Վաղարշապատ մայրաքաղաքը, և պաշտոնավարել Խոսրով Գ-ի արքունիքում՝ որպես զինվորական գրագիր-: Նա իմացել է հունարեն, ասորերեն և պարսկերեն, որոնցով հայկական արքունիքում վարում էին գրագրությունները+։ Թե քանի տարի է Մեսրոպը պաշտոնավարել արքունիքում` հայտնի չէ, բայց հայտնի է, որ նրան արքունիքում սիրել ու համակրել են+։

Ապա Մեսրոպը թողել է ծառայությունը-, ընդունել հոգևոր կոչում և իրեն նվիրել ճգնավորությա.ն+, իր կյանքն անցկացնում էր մենակեցության մեջ?, մարդկանցից հեռու, քարանձավներում-։
Այնուհետև, առնելով իր աշակերտներին, նա մեկնում է Գողթնի կողմերը, որտեղ դեռևս ամուր պահպանվում էին հեթանոսական կրոնն ու սովորույթները?։

Մաշտոցը մտահոգված էր ամբողջ հայ ժողովրդի ճակատագրով-։ Բանն այն է, որ հայ ժողովրդի վիճակը Մեսրոպի գործունեության տարիներին չափազանց ծանր էր+: Երկիրը բաժանված էր երկու մեծ տերությունների` հռոմեական և պարսկական պետությունների միջև-։ Ձուլման վտանգը սպառնում էր երկու հատվածներում էլ-:
Եվ  Մեսրոպը մտածում  է հայկական գրեր ստեղծելու մասին!-։

Իր մտադրությունն իրականացնելու նպատակով Մեսրոպը վերադառնում է մայրաքաղաք՝ Վաղարշապատ, և դիմում Սահակ Պարթև կաթողիկոսին-։ Պարզվում է, որ Սահակն էլ նույն մտատանջությունների մեջ է, ուստի ընդունում է Մեսրոպի առաջարկը, ապա երկուսով դիմում են Վռամշապուհ արքային, ու ստանալով նրա համաձայնությունը՝ անցնում գործի?։

Վերցնելով մի խումբ երիտասարդների, Մեսրոպը դիմեց դեպի այն ժամանակվա ուսումնական ու գիտական մեծագույն կենտրոններ՝ Եդեսիա, Ամիդ, Սամոսատ+: Զանազան գրքեր կարդալով նա ուսումնասիրեց տարբեր լեզուների այբուբենները, ծանոթացավ դրանց կառուցվածքին, տառերի ձևերին, գրության սկզբունքներին, որոնց իմացումն անհրաժեշտ էր հայկական գրեր ստեղծելու համար-։ Եվ այս բոլորից հետո ձեռնամուխ եղավ հայոց գրերի ստեղծմանը?։ Ծանոթ լինելով արդեն բազմաթիվ այբուբենների, Մեսրոպը 405-406 թվականին կազմեց հայերենի այբուբենը` ստեղծելով միանգամայն յուրահատուկ տառեր` հետևելով գրության լավագույն սկզբունքներին!։

Մեսսրոպ Մաշտոցի ստեղծած այբուբենն ուներ 36 տառ,այն սկսվում էր ա-ով և ավարտվում ք-ով: Ավելի ուշ՝ 12-րդ դարում, ավելացան օ և ֆ տառերը+!: Մաշտոցն անթերի որոշել է հայերենի բառակազմիչ հնչյունների իրական համակարգը՝ առաջնորդվելով մեկ հնչյունին՝ մեկ տառ սկզբունքով, դասավորել տառերը հունական այբուբենի հերթականությամբ, յուրաքանչյուր տառի տվել անուն (այբ, բեն, գիմ…), թվային արժեք (Ա = 1, Ժ = 10, Ճ = 100, Ռ = 1000…), սահմանել գրության՝ ձախից աջ ուղղությունը+:

Մեսրոպ Մաշտոցի կենսագիրն է եղել նրա աշակերտ Կորյունը-:

Հայոց տառերը քանդակվել են խաչքարերի տեսքով և տեղադրվել Օշական գյուղում, որտեղ թաղված է Մեսրոպ Մաշտոցը+:

1. Որքա՞ն է փռված անկյան աստիճանային չափը:

180

2.Որքա՞ն է ուղիղ անկյան աստիճանային չափը:

90

4.Կատարե՛ք բաժանում

9373 : 721 =13

27200 : 425 =64

39240 : 120 =327

32054 :682 =47

5.Գտե՛ք բաժանման թերի քանորդը.

97: 4 = 24 (մն․ 1)

67 : 5 = 13 (մն․ 2)

6.Ստուգողական աշխատանքից Հայկի և Արամի ստացած միավորների գումարը 75 է: Եթե Հայկը ստանար ևս 7 միավոր, կունենար այնքան միավոր, որքան ունի Արամը: Քանի՞ միավոր է ստացել նրանցից յուրաքանչյուրը:
1․ 75 + 7 = 82
2․ 82 ։ 2 = 41
3․ 41 — 7 = 34
Պատ․՝ 34 Հայկը, 41 Արամը

Լրացուցիչ

1. Գծե՛ք 6 սմ շառավղով շրջանագիծ: Ստացված շրջանի մեջ նշե՛ք մի A կետ, իսկ դրանից դուրս՝ B կետ: Համեմատե՛ք շրջանի կենտրոնից այդ կետերի ունեցած հեռավորությունները շրջանի շառավղի հետ: AB հատվածը կհատի՞ արդյոք շրջանագիծը:
   Պատ․՝ Այո, AB հատվածը կհատի շրջանագիծը։
2. Գտե՛ք աստղանիշը

• *+3 x 5 = 28
  1․ 3 x 5 = 15
  2. 28 — 15 = 13
• * x 18 + 25 = 97
  * x 18 = 97 — 25
  1. 97 — 25 = 72
  * x 18 = 72
  72 : 18 = 4

3. Մանկապարտեզում կա 20 հեծանիվ. դրանց մի մասը երկանիվ է, մի մասը՝ եռանիվ: Բոլոր հեծանիվները միասին ունեն 55 անիվ: Քանի՞ երկանիվ հեծանիվ կա մանկապարտեզում:
1․ 20 x 2 = 40
2. 55 — 40 = 15
3․ 20 — 15 = 5
Պատ․՝ 5 հեծանիվ երկու անիվ

We know the saying “as busy as a bee,” but we don’t know how bees play. Scientists found one way. They did tests on bees and found they liked playing with small balls. The bees played like humans. Young bees played with more balls than old bees. Adult males played with balls for longer than females did.

There were 45 bumblebees in the tests. They had two choices. One was to go straight to a sugary treat. The second was to get to the treat after going around small balls. Most of the bees played with the balls first. A researcher said bees have feelings. She added that the minds of insects are more advanced than we thought.

Անծանոթ բառեր

saying- ասացվածք

as busy as a bee- այնքան զբաղված ինչպես մեղուն

Scientists- գիտնական

tests — թեստեր

add- ավելացնել

mind- միտք

insects- միջատներ

researcher- հետազոտող

advanced- հաջողված

like humans- ինչպես մարդը

male- արու

female- էգ

Paragraph 1

1. We know the saying  a. way
2. as busy as a bee   b. humans
3. we don’t know how bees play  c. saying
4. Scientists found one way    d. with small balls
5. They did tests on bees    e. bees play
6. they liked playing with small balls  f. with more balls
7. The bees played like humans    g. on bees
8. Young bees played  h. as a bee

Paragraph 2

1. There were 45 bumblebees in the tests   a. feelings
2. They  had two choices                  b. treat
3. a sugary treat                                c. we thought
4. going around small balls             d. first
5. bees played with the balls first       e. in the tests
6. bees have feelings                           f. insects
7. the minds of insects                       g. had two choices
8. more advanced than we thought   h. around small balls

Լրացրեք բաց թողած բառերը:

We know the saying “as busy as a bee,” but we don’t know how bees play. Scientists found one way. They  did tests on bees and found they liked playing with balls. The bees played like humans. Young bees played with more balls then old bees. Adult males played with balls for longer than females did.

There were 45 bumblebees in the tests. They had two choices. One was to go straight to a sugary treat. The second was to get to the treat after going around small balls. Most of the bees played with the balls first. A researcher said bees have feelings. She added that the minds of insects are more advanced than we thought.

Տեքստի բոլոր բառերը միացել են իրար, առանձնացրեք և ստացեք տվյալ տեքստը:

We know the saying” as busy as a bee, ”but we don’t know how bees play. Scientists found one way. They did tests on bees and found they liked playing with small balls. The bees played like humans. Young bees played with more balls than old bees. Adult males played with balls for longer than females did. There were 45 bumblebees in the tests. They had two choices. One was to go straight to a sugary treat. The second was to get to the treat after going around small balls. Most of the bees played with the balls first. A researcher said bees have feelings. She added that the minds of insects are more advanced than we thought.

• Դուրս գրիր անծանոթ բառերը, բառարանի օգնությամբ բացատրիր։

ավան-Ոչ մեծ բնակավայր՝ գյուղ

Տաքդեղ-Պղպեղենու սև կծու հատիկը, որ գործածվում է կերակուրների մեջ իբրև համեմունք, պղպեղ, սև տաքդեղ:

• Պատմությունը սովորիր դերերով ընթերցել և պատմել։

 

• Ինքդ կազմիր հարցեր ստեղծագործության վերաբերյալ՝ յուրաքանչյուր հատվածի վերաբերյալ 3-5 առաջադրանք։

ի՞նչ անուն ուներ այդ քաղաքը

ի՞նչ եին ծախում խանութպանները

ի՞նչ մտածեց թագավորը

արաջին և երկրորդ մասից անծանոթ բառերը դուրս գրի

ինչ եին արաջինը հանդիպել պատգամավորներ խանութպանի մոտ

ինչն եր վառում պատգամովորների բերանը

1) Составьте словосочетания, учитывая смысловую разницу близких по значению слов. С некоторыми из полученных словосочетаний составьте и запишите предложения.
Образец: враждебный, вражеский (отношение, разведчик) –
враждебное отношение, вражеский разведчик.

1. Ближний, близкий (друг, деревня) – Ближняя деревня, близкий друг.
2. Дружеский, дружественный (помощь, государство) – Дружеская помощь, дружественное государство.
3. Завидный, завистливый (сосед, здоровье) – Завидное здоровье, завистливый сосед.
4. Искусный, искусственный (работа, бриллиант) – Искусная работа, искусственный бриллиант.
5. Обсудить, осудить (проблема, преступник) – Обсудить проблему, осудить преступника.
6. Каменный, каменистый (забор, берег) – Каменный забор, каменистый берег.
7. Дождевой, дождливый (капля, осень) – Дождевая капля, дождливая осень.

2) Спишите, вставляя подходящее по смыслу слово.

1.Враждебный – вражеский.
Маленькому отряду удалось прорвать вражескую оборону. Путешественники не были готовы к враждебному приёму местных жителей.

2. Виновный – виноватый.
   Мальчишка смотрел на всех испуганным и виноватым взглядом. Суд признал обвиняемого виновным в совершении преступления.
3. Соседский – соседний.
   В соседнем доме жил известный писатель. Каждое утро мы с соседским мальчиком уходили в лес.
4. Одеть – надеть.
   Бабушка одень девочку в тёплую шубу и вместе с ней вышла на прогулку. Незнакомец торопливо надел шляпу и выбежал из ресторана.

3) Составьте словосочетания по данному образцу.
Образец: медленный, медлительный (подъём, человек, речь, уче ница,
те чение) – медленный подъём, медлитель ный человек, мед —
ленная речь, медлительная ученица, медленное тече ние.

1. Очевидный, ясный (объяснение, вопрос, небо, ошибка) – ясное объяснение, очевидный вопрос, ясное небо, очевидная ошибка.
2. Коричневый, карий (платье, глаза, краска, материя) – коричневое платье, карие глаза, коричневая краска, коричневая материя.
3. Толстый, полный (тетрадь, женщина, палка) – толстая тетрадь, полная женщина, толстая палка.
4. Заграничный, иностранный (гости, паспорт, языки, писатели) – иностранные гости, заграничный паспорт, иностранные языки, иностранные писатели.

4) Составьте словосочетания, выбирая из скобок подходящие по смыслу слова и ставя их в нужной форме.

1. Отборный – отборочный (тур – зерно) – Отборное зерно, отборочный тур.
2. Практичный – практический (работа – совет) – Практичный совет, практическая работа.
3. Дружный – дружественный (страна – коллектив) – Дружный коллектив, дружественная страна.
4. Обидный – обидчивый (человек – замечание) – Обидное замечание, обидчивый человек.
5. Военный – воинственный (характер – завод) – Военный завод, воинственный характер.
6. Длинный – длительный (молчание – волосы) – Длинные волосы, длительное молчание.
7. Отпустить – опустить (голова – птица) – Отпустить птицу, опустить голову.

5) Выпишите словосочетания в два столбика по образцу:
Образец: Выделенное слово употреблено в переносном значении:
чëрная работа
блеск ума
вершина славы
корень зла
холодный приём
острый ум
каменное сердце
орлиный взгляд
мягкий голос
прочная дружба
золотая осень
стальные нервы
большой футбол.

Выделенное слово употребле-
но в прямом значении:
чëрное платье
блеск молнии
вершина горы
корень дерева
холодная вода
острый нож
каменная гора
орлиное крыло
мягкий диван
прочная материя
золотая цепочка
стальной гвоздь
большой камень.

Կարդում ենք Վահագն Դավթյան

Շաբաթվա բանաստեղծությունները․ սովորիր անգիր

Հայաստա՛ ն, իմ հող, իմ մամուռ, իմ սեզ,
Ծերպերից կախված իմ կապույտ թախիծ,
Քարերից քամվող արտասուք իմ հեզ,
Քարերում նիրհող կրակե ծաղիկ…

Ախ, իմը սեր չէ, որ խոստովանեմ,
Իմը թախիծ է, մորմոք է արյան,
Քարերից քամվող արցունք է անեղծ,
Քարերում նիրհող հուր է սրբազան:

1․ Բացատրիր սեզ, թախիծ, ծերպ, հեզ, նիրհել, անեղծ, հուր բառերը։

սեզ- Առհասարակ՝ հացաբույսերի նմանություն ունեցող և սովորաբար կարճ ու հավասար կտրված՝ խուզված խոտ պարտեզներում, պուրակներում ևն:

թախիծ-Տխրություն, կսկիծ, տրտմություն:

ծերպ-Ճեղք, մի բանի մեջ բացված արանք:

հեզ-Մեղմ ու հանդարտ բնավորության տեր, քաղցրաբարո, խոնարհ:

նիրհել-Ննջել, կիսաքուն վիճակի մեջ լինել:

անեղծ-Չեղծված, չվնասված, անխաթար:

հուր-այլուն, բոցափայլ, շողշողուն:

Ես ի՞նչ կանեի, եթե չլիներ հողն այս մի պատառ,
Թե ճամփիս վրա չխշշար բարդին այս բարձրակատար,
Թե չշնչեի բուրմունքն այս հողի, ուրցի, փշատի,
Թե աշնան քամին թոնրի հոտն առած, դեմս չվազեր,
Ես ի՞նչ կանեի․․․

21.10.2022

Թեմա՝ կրկնության առաջադրանքներ

1. Քանի հարուրյակ ունի հետևյալ թվերից յուրաքանչյուրը.
   1. 345-3հարուրյակ
   2. 3012-30 հատ հարուրյակ
   3. 23-չի պարունակում
2. Հեծյալը պետք է անցնի 150կմ ճանապարհ:2ժամ նա անցավ 25կմ/ժ արագությամբ, 3 ժամ 20 կմ/ժ արագությամբ: Որքա՞ն ճանապարհ է մնացել անցնելու:

40

1. Կատարեք բազմապատկում.
   1. 27×11=297
   2. 132×12=1332
   3. 15x13x7=910=1365
2. Կատարեք գործողությունները
   1. 30×47+80:16=146
   2. 135×20-1024:8=2700+128=2828
3. Բանվորը պետք է երեսպատեր երկու պատ: Առաջինի երկարությունը փոքր է բարձրությունից 2մ-ով: Երկրորդ պատի բարձրությունը մեծ է երկարությունից 2մ-ով: Արդյո՞ք հավասար քանակով սալիկներով կարող է սալիկապատել պատերը:շ

այո որովետև դրանք ունեն նույն մակերեսը

1. Հաշվեք արտահայտության արժեքը.

    27×275+27×257=7425+6939=14364

7. Ջրավազանի մեջ մտնում են երկու խողովակ,առաջին խողովակով մեկ ժամում լցվում է 120լ, երկրորդով՝ 140լ: Որքա՞ն կլցվի 5ժ-ում, եթե միառժամանակ բացվեն երկու խողովակները:

1300լ

 . Լողի խմբակում կա 11 տղա և 5 աղջիկ: Ամեն օր խմբակին միանոմ է 1 տղա և 3 աղջիկ: Քանի՞ օր անց տղաների և աղջիկների քանակը կհավասարվի:

3 օր

9. Պարկի մեջ կա 7 հատ սպիտակ, 8 հատ կապույտ և 5 հատ սև գնդակ: Առանց նայելու ամենաքիչը քանի՞ գնդակ պետք է վերցնել, որ նրանց մեջ լինեն բոլոր գույնի գնդակներ

9

10 . Պարզել օրվա ժամը, եթե հայտնի է, որ կեսօրից անցել է 3 անգամ շատ ժամանակ, քան մնացել է օրվա ավարտին:

21:00

11. Մեքենան 450 կմ ճանապարհն անցել է 45 կմ/ժ արագությամբ, հետո շարժվել է ևս 40 րոպե: Ընդհանուր քանի՞ րոպե շարժվեց մեքենան:

45

12 . Դավիթը գումարեց յոթ թիվ և ստացավ 2016: Այդ թվերից մեկը 100-ն է: Նա 100-ը փոխարինեց 11 -ով և գումարեց թվերը: Ի՞նչ թիվ ստացավ նա:

2121

13 . Ամենամեծ միանիշ թվին քանի՞ անգամ պետք է գումարել ամենամեծ երկնիշ թիվը, որպեսզի ստանանք ամենամեծ եռանիշ թիվը:

7

14 . Գտի՛ր օրինաչափությունը. 1, 8, 27, 64, 125, 216, 343, 512, 729, 840

15 . Հնարավո՞ր է արդյոք շախմատի տախտակի վրա ձիով քայլեր կատարել այնպես, որ սկսելով a1 դաշտից 19 քայլ անց նորից հայտնվել a1-ում:

ոչ

16. Լուսինեն, Լիլիթը, Լալան եռվորյակներ են: Նրանց քույր Թերեզան 3 տարով մեծ է նրանցից: Նշված թվերից ո՞րը կարող է լինել չորս քույրերի տարիքների գումար:    25,       27,     29,    30,    60

56.
Բառերը զույգ- զույգ խմբավորիր ըստ օրինակի:
Եթե մոտ, նման իմաստ ունեցող բառերը
հոմանիշներ են, ինչպե՞ս կկոչվեն հակառակ իմաստ ունեցողները:

Օրինակ`

բարձր — ցածր,

 տալ — վերցնել:

Միշտ-մեկ-մեկ, անարատ-արատավոր, ոչնչացնել-առաջացնել, արատավոր-մաքուր, բացահայտ-թաքուն, թույլ-հզոր, վերջին-առաջին, համաձայնել-մերժել, հանգստանալ-աշխատել, գտնել-կորցնել, երբեք-սաղվաղտ, հավաքել-չհավաքել, աջ-ձախ, արթուն-քնած, քնած-արթուն, հրաժարվել-վերցնել, առաջին-վերջին, գաղտնի-բացահայտված, ամուր-, աշխատել, ընդունել, կորցնել, ստեղծել, վատնել, մերժել, ձախ:

57.Տրված բառերի հականիշները գրի´ր:

Սիրուն, լավ, մեծ, ներքև, ուշադիր, բարեկամ, աղքատ, կուշտ, դիտավորյալ, հիշել, վառել, դրական, հրաժեշտ տալ, հյուսել, թույլատրել, ընկնել, գումարել, թափթփել, պապանձվել, գիշեր, ելք, ավարտել, օգնել, արագացնել:

58. Կետերը փոխարինի´ր ընդգծված բառերի հականիշներով:

Կենսաբանները պնդում են, որ գազանները միայն շարժվող առարկաներն են տեսնում. … կենդանին անհետանում է նրանց աչքից:

Մարդիկ դատարկ երկինք են տեսնում, իսկ ծիծեռնակի, ջրածիծառի և մի քանի ուրիշ թռչունների համար երկինքը … է  միջատներով:

Գիտնականները պարզել են, որ ստորջրյա աշխարհը ոչ թե …, այլ աղմուկի աշխարհ է:

59. Առածներն ընդգծված բառերի հականիշներով լրացրո´ւ:

Անպտուղ ծառը կկտրեն, … ծառին քար կգցեն:

Բարին որ չլիներ, … աշխարհը կքանդեր:

Թացն էլ …. հետ վառվում է:

Կաթի հետ մտածը հոգու հետ  …:

Հագուստի նորն է լավ, ընկերոջ …:

Մինչև չգա վերջինը, չի հիշվի …:

short-stories-story-time-the-lion-and-the-mouse-worksheet