1. Կատարե՛ք հաշվումները՝ կիրառելով խառը թվերով թվաբանական գործողությունների ընդհանուր կանոնը
    • 3 ամբողջ 7/8 + 5 ամբողջ ¾ = 9 ամբ․ 5\8
    • 2 ամբողջ 5/9 + 11 ամբողջ 2/3 = 13
    • 9 ամբողջ 2/5 – 8 ամբողջ ¼ = 1 ամբ․ 3\20
    • 6 ամբողջ 7/8 – 1 ամբողջ 1/5 = 5 ամբ․ 19\20
  2. Կատարե՛ք գործողությունները խառը թվերով թվաբանական գործողությունների ընդհանուր կանոնով.
    • 25 ամբողջ 4/7 + 31 ամբողջ 5/14
    • 37 ամբողջ 9/25 + 82 ամբողջ 7/20
    • 23 ամբողջ 3/13 – 15 ամբողջ 25/26
    • 45 ամբողջ 9/10 – 36 ամբողջ 9/10
  3. Կատարե՛ք խառը թվերի գումարում առավել հարմար եղանակով.
    • 37 ամբողջ 8/9 + 41 ամբողջ 5/6
    • 66 ամբողջ 13/24 + 72 ամբողջ 11/28
    • 45 ամբողջ 7/12 + 63 ամբողջ 23/36
    • 124 ամբողջ ½ + 328 ամբողջ ¾
  4. Կատարե՛ք խառը թվերի հանում առավել հարմար եղանակով.
    • 8 ամբողջ 9/10 — 6 ամբողջ 2/5
    • 4 ամբողջ 5/11 — 2 ամբողջ 3/10
    • 12 ամբողջ 25/36 – 9 ամբողջ 7/24
    • 14 ամբողջ 7/12 – 6 ամբողջ 5/6
  5. Երեք խառը թվերից առաջինը 8 ամբողջ 1/3 է: Եկրորդ թիվը 5 ամբողջ 5/6-ով մեծ է առաջինից, իսկ երրոդը 3 ամբողջ 1/4 –ով մեծ է երկրորդից: Գտե՛ք այդ թվերի գումարը:
  6. Եռանկյան կողմերի չափան արդյունքներն են՝ 3 ամբողջ 2/5 սմ, 4 ամբողջ 7/9 սմ և  5 ամբողջ 1/3 սմ: Ստուգե՛ք, որ եռնակյան ցանկացած երկու կողմերի երկարությունների գումարը մեծ է երրոդ կողմի երկարությունից:
  7. Հաշվե՛ք

Проверочная работа

1. Подберите подходящие слова:

1.Вчера Валера сказал мне, что не хочет ехать в Москву

2. Школьники вошли в класс, когда прозвенел звонок.

3. Я принесла подарок для моего друга.

4.  кто  из вас хочет ответить на вопрос?

5.  Я хотел бы погиворит о моем сыне, что он натворил?

6. Я не могу поднять эту гантель, а ты?

7. На улице ко мне подошел незнакомый человек и попросил одолжить ему денег.

8. Ты пойдешь играть после того, как уберешься в своей комнате.

9.  Закат очень красивый, что хочется на него смотреть на него неотрывно.

2.Составьте словосочетания.

молодой человек,

белая птица,

высокий дом,

жёлтое солнце,

глупый человек,

большое небо,

красные цветы,

холодная зима,

голубое море,

красивая девочка,

вишнёвое дерево,

коричневые сапоги,

самый любимый человек,

чёрный стул,

низкая башня,

хорошие люди,

зелёная сумка,

своя вешь,

новыйдом,

серое здание,

умные жы.и.вотные,

плохой карандаш,

самый дорогой автомобиль,

громкий звук,

дешёвая машина,

самое интересное имя,

родные края,

свой продукт,

осенний ветер,

горячий чай,

культурные страны,

самое тёплое отнашеня,…….

важный вопрос,

светлый день,

синие глаза,

главный вопрос,

старая иггрушка,

мужской род,

правильный поступок,

своё голосование,

тихие птици,ы

цветное небо.

10.(баллов)

Ծեր ձին

Այս հեքիաթը մի ծեր ձիու մասին եր վոր վոտերին պատեցին երկաթե պատերով, նա չափվեց ուժերով առյուծի հետ և ձին քարի վրա կրակ կարողացավ հանել իսկ առյուծը ոչ, առյուծը վախեցավ և բերեց գայլին, գայլը չեր տեսնում ձիուն առյուծը խեղտեց գայլին և փախավ։

Весна в Болгарии

Пока в одних странах любуются первыми цветами, в других уже начинают пахать и сеять и отмечают праздники, связанные с началом весенних полевых работ. Один из таких дней — Трифон Зарезан, праздник виноградарей, отмечаемый 14 февраля в Болгарии.

В античные времена земли современной Болгарии населяли племена фракийцев, более других богов почитавших бога виноделия Диониса. Пришедшие в 7 веке на Балканы предки болгар переняли традиции коренного населения, и языческие обычаи сохранились до наших дней, соединившись с датой памяти христианского святого Трифона. По традиции, в этот день подрезали виноградные лозы, чтобы получить осенью большой урожай, оттого святого Трифона в народе прозвали Зарезаном (подрезанным).

Утро 14 февраля мужчины встречают за околицей села среди виноградников, крестятся на восход солнца и приступают к обряду. Каждый должен срезать по три ветки с трех корней, полить землю красным вином, чтобы дать корням новую силу, посыпать вокруг корней золу из домашнего очага как символ жизни и окропить лозы святой водой, чтобы благословить виноградники. После исполнения обряда наступает пора праздничного веселья. Для общей трапезы каждый приносит с собой украшенный «нарисованными» тестом виноградными гроздьями обрядовый хлеб, курицу, фляги с вином, и начинается застолье. Поверье гласит, что чем больше в Трифонов день выпивается вина, тем богаче будет новый урожай.

Главным событием праздника является выбор «Царя виноградников», и эта почетный титул избранник носит весь год, до следующего Зарезана. «Царем» становится самый умелый виноградарь с самым плодоносным виноградником, чтобы его умение и удача распространились на все виноградники в округе. «Царя» от души угощают вином и даже купают в нем, чтобы к концу дня он весь пропитался соками виноградной лозы и достиг полного единения с природой. Затем «царя» возят по деревне (что вполне закономерно, ведь после таких возлияний он вряд ли может идти на собственных ногах), и он благословляет вином каждый дом под общие крики: «Пусть наш урожай будет богатым! Пусть наш дом будет полной чашей!»

 

Սկզբում մարդիկ ծառի կամ քարի վրա խազերով թվեր էին պատկերում։ Ժամանակն անցավ, և մեր հեռավոր նախնիները սովորեցին, թե ինչպես կառուցել տներ, նավեր և շատ ավելին, ինչը պահանջում է բարդ հաշվարկներ: Իսկ առանց թվերի դրանք հնարավոր չէ անել։

Առաջին թվերը հայտնվել են տառերի հետ միաժամանակ։ Հինները դեռ զրոներ չգիտեին։ Օրինակ՝ հույները թվեր են գրել՝ օգտագործելով տառեր՝ A — 1, B — 2, D — 3 …

Հին Հռոմում թվերը հայտնի էին, բայց դրանք այնքան էլ հարմար չէին։ Մեկը, երկուսը և երեքը պատկերված էին փայտերով՝ III, հինգը՝ այս պատկերակով՝ V. Իսկ եթե պետք էր գրել քառյակ, ապա նախ գրում էին միավոր, իսկ դրանից հետո՝ հինգ։ Եթե ​​հռոմեացին տեսնի նման պատկերակ, նա կկատարի պարզ թվաբանական գործողություն (5-ից հանում է 1-ը) և կհասկանա, որ սա քառյակ է՝ IV: Ուզում է գրել 6 — նախ գրում է հինգը, իսկ հետո՝ մեկը: Ստացվում է այս պատկերակը. VI. Յոթը հինգն է (V) և երկուսը (II); (VII). Ութերորդ թիվը նույնն է, միայն թե 2-ի փոխարեն գրում են 3։

Բայց ինը գրելու համար պետք էր ոչ թե ավելացնել, այլ հանել։ 10-ից (իսկ հռոմեացիների մեջ այսպես պատկերված էր մեկ տասնյակը՝ X) տարել են մեկը, այսինքն՝ սկզբում պատկերվել է միավոր, իսկ հետո՝ տասնյակը՝ IX։

Լոռու մարզ

Մարզկենտրոնը`   Վանաձոր
Մարզի կազմավորման թիվը՝ 1995թ.ի ապրիլի 12
Տարածաշրջանները`   Գուգարքի շրջան, Թումանյանի շրջան, Սպիտակի շրջան, Ստեփանավանի շրջան, Տաշիրի շրջան
Քաղաքային համայնքների թիվը`   8 համայնք
Գյուղական համայնքների թիվը`   105 համայնք
Գյուղական բնակավայրերի թիվը`   122 բնակավայր
Ընդհանուր տարածքը`   3,789 կմ²
Ամենաբարձր կետը`   Թեժ լեռ (3107 մ)
Ամենացածր կետը`   308 մ
Բնակչության ընդհանուր թիվը (ըստ 01.01.2002թ.ի տվյալների)`   392,300 մարդ
Բնակչության խտությունը`   103.5/կմ²

Լոռու մարզը բնակչության թվով առաջին մարզն է: Մարզն իր բոլոր հարևան մարզերի և Վրաստանի հետ կապվում է բարեկարգ ավտոխճուղիներով կապվում է :

Լոռու մարզի տարածքը զբաղեցնում է պատմական Հայաստանի Գուգարք նահանգի արևելյան կեսը: Այստեղ X-XIդդ. գոյություն է ունեցել հայկական անկախ պետություն`   Լոռու թագավորությունը: Մարզի մի մասը հանդիսացել է Զաքարյանների տոհմական կալվածքը:
Բնական ռեսուրսները և հարստությունները
Լոռու մարզն ընգրկում է Դեբեդ գետի ավազանը ամբողջությամբ: Մակերևույթին բնորոշ են ընդարձակ լեռնաշղթաները, աստիճանակերպ լանջերը, լավային սարավանդները, անդնդախոր ձորերը: Առանձնանում են Փամբակի ու Լոռու գոգավորությունները և Լոռու ձորը:
Գոգավորությունները միմյանցից բաժանվում են Բազումի լեռնաշղթայով: Այստեղ է գտնվում Պուշկինի լեռնանցքը, որտեղով անցնում է խճուղին, որտեղով 1828թ. Էրզրում մեկնելիս անցել է Ալեքսանդր Պուշկինը:
  Մարզի հիմնական ջրային զարկերակը Դեբեդ գետն է`   Ձորագետ, Փամբակ, Մարց վտակներով: Մարզը հարուստ է հանքային աղբյուրներով:
Լոռու մարզում տիրապետող են անտառը, լեռնատափաստանային ու մերձալպյան բուսականությունը:
Մարզի բնակչությունը
Լոռու մարզը բնակեցված է եղել հնագույն ժամանակներից: Այժմ մյուս մարզերից տարբերվում է բնակչության ավելի մեծ բացարձակ թվով: Մարզի մյուս հատկանշական կողմն այն է, որ նա բնակչության ուրբանիզացման ամենաբարձր մակարդակ ումեցող մարզերից է:
Քաղաքները
Լոռու մարզի մարզկենտրոնը Վանաձորն է (նախկինում կոչվել է Մեծ Ղարաքիլիսա, Կիրովական), որն անցած դարասկզբին եղել է ոչ մեծ գյուղաքաղաք: Որպես քաղաքային բնակավայր ձևավորվել է 1930-ական, իսկ բուռն զարգացում ապրել է 1950-ական թվականներից սկսած: Այժմ Վանաձորը Հայաստանի Հանրապետության բազմաճյուղ արդյունաբերություն, ինչպես նաև կրթական, գիտական, առողջապահական, ու մշակութային հիմնարկների համեմատաբար զարգացած ցանց ունեցող կենտրոններից է, երկաթուղային ու ավտոխճուղային ճանապարհների կարևոր հանգույց: Վանաձորը իր մարդաշատությամբ երկրի երրորդ քաղաքն է:
Լոռու մարզի մյուս քաղաքներն են Ալավերդին, Ստեփանավանը, Սպիտակը, Տաշիրը, Թումանյանը, Շամլուղը, Ախթալան:
Ալավերդին նշանավոր է նրանով, որ դեռևս 19-րդ դարի վերջին այստեղ կառուցվել է Հայաստանի ծանր արդյունաբերության առաջնեկը`   «Մանես» պղնձաձուլական գործարանը: Նա եղել է մետալուրգիայի ամենահզոր ձեռնարկությունը անդրկովկասում և տվել է Ռուսաստանում արտադրվող պղնձի 1/4 մասը: 1980-ական թվականների վերջերին շրջակա միջավայրը աղտոտելու պատճառով արտադրությունը կանգնեցվեց: Այժմ աշխատում է իր հզորության մի մասով միայն:
1988թ. աղետալի երկրաշարժը մեծ վնաս հասցրեց նաև Լոռու մարզի արդյունաբերությանը: Շատ գործարաններ ու ֆաբրիկաներ հիմնովին ավերվեցին: Այժմ դրանց մի մասը վերականգնվում ու վերագործարկվում է:
Մարզի Դսեղ գյուղում է ծնվել ամենայն հայոց բանաստեղծ Հովհաննես Թումանյանը, որտեղ էլ գտնվում է նրա տուն-թանգարանը:

Խառը թվերի համեմատում

  1. Համեմատե՛ք խառը թվերը
    • 1 ամբողջ 97/100 և 1 ամբողջ 2/3 =
    • 3 ամբողջ 1/10 և 2 ամբողջ 9/10 >
    • 20 ամբողջ 5/8  և 21 ամբողջ 1/100 <
    • 2 ամբողջ 2/5 և 2 ամբողջ ¾ =
    • 4 ամբողջ 6/4 և 4 ամբողջ 5/7 =
    • 120 ամբողջ 1/3 և 121 ամբողջ 1/9 <
  2. Աճման կարգով դասավորե՛ք հետևյալ թվերը
    • 5 ամբողջ 3/4,
      5 ամբողջ 1/4,
      11 ամբողջ 1/3,
      11 ամբողջ 2/3,
      3 ամբողջ 5/7,
      13 ամբողջ 6/7,
      25 ամբողջ 8/15,
      1 25 ամբողջ 9/15

Նվազման կարգով դասավորե՛ք հետևյալ թվերը

20 ամբողջ 5/8,
20 ամբողջ 2/7,
19 ամբողջ 13/14,
19 ամբողջ 5/14,
18 ամբողջ 9/11,
4 ամբողջ 11/13,
4 ամբողջ 10/13,

    1. Ինչքանո՞վ պետք է մեծացնել 4/9-ը, որպեսզի ստացվի՝

    7/9
    4/9+3/9=7/9
    1
    4/9+5/9=9/9=1
    11/12

    4/9+17/36=11/12

    8/5
    4/9+52/45=8/5

    1. Երկու դերձակ մեկ աշխատանքային օրում կատարեցին ամբողջ աշխատանքի ¾ -ը, ընդ որում նրանցից մեկը կատարեց ամբողջ աշխատանքի կեսը: Աշխատանքի ո՞ր մասը կատարեց մյուս դերձակը:
      լուծում ՝
      1)3/4-1/2=1/4
      Պատ ՝. Երկրորդ դերձակը կատարեց աշխատանքի ¼ մասը:
    2. Կատարե՛ք մնացորդով բաժանում.

    395 : 8=49 մնացորդ 3

    162 : 5=32 մնացորդ 2

    977 : 2=488 մնացորդ 1

    151 : 2=75 մնացորդ 1

    1. Իրարից 750 կմ հեռավորություն ունեցող քաղաքներից միաժամանակ իրար ընդառաջ դուրս եկան երկու մեքենա: Նրանցից մեկի արագությունը 70 կմ/ժ էր, մյուսինը՝ 80 կմ/ժ: Ամբողջ ճանապարհի ո՞ր մասը կկազմի նրանց հեռավորթյունը 2 ժ հետո:
      լուծում ՝
      1)70 x 2=140
      2)80 x 2=160
      3)140+160=300
      4)750-300=450
      5)450 x 1/750=3/5
      Պատ ՝. 3/5 մասը:
    2. Մտպահված է մի թիվ: Եթե այդ թվին ավելացնենք 127 և ստացված գումարից հանենք 89, ապա կստացվի 111 : Գտե՛ք մտապահված թիվը:
      լուծում ՝
      1)111+89=200
      2)200-127=73

Կազմիր նոր բառեր երբ-երբեկ, նուրբ-նրբաճաշակ, աղբ֊աղբաման, շաբաթ֊շափաթական, խաբել֊խաբկանք, եղբայր֊հորեղբայր բառերով։

2․ Արմատները միացնելով՝ կազմիր նոր բառեր՝

Թմբուկ+թաղանթ֊թմբկաթաղանք, դափնի+պսակ֊դափնապսակ, աղբ+արկղ֊աղբարկղ, սուրբ+վայր֊սրբավայր, ողբ+ձայն֊ողբաձայն, նուրբ+իրան֊նրբարան, դափնի+վարդ֊դափնավարդ, սուրբ+պատկեր֊սրբապատկեր, քար+կոփ֊քարակոփ, ալի+ծուփ֊ալիածուփ, հույս+խաբհույսախափ, շեփոր+հար֊շեփորահար։

3․ Գրիր 5 ազգանուն, որոնք վերաբերում են բ-պ-փ-ի ուղղագրությանը։

Երբեմյան, Գաբրիեյան,Փափազյան,Դարփինյան,Փարազյան,

4․Բաց թողած տեղերում լրացրու բ, պ կամ փ։

Գաբրիել, սբրթնել, դարպաս, դարփին, շամպուր, ի….րև, խա….ել, Հակո…., համ….երել, , համ….ույր, փր….ուր, հա….ճեպ, հա….շտակել, հար….ել, նուր…., շա….աթ, որ…., Սերո…., ա….շել, սուր…., սր….ել, ուր….աթ, Քերո…., աղ….անոց, ցայտաղ….յուր, եղ….այր, ող….։

  1. Թվերի գումարը գրի առեք խառը թվի տեսքով

2 + 6/7=2 6/7

5 + 1/4=5 1/4

9 + 2/5=9 2/5

1 + 8/9= 1 8/9

15 + 11/12=15 11/12

104 + 3/7=104 3/7

  1. Խառը թիվը ներկայացրե՛ք բնական թվի և կանոնավոր կոտորակի տեսքով

3 ամբողջ 4/5=3+4/5

21 ամբողջ 1/2=21+1/2

8 ամբողջ 11/12=8+11/12

32 ամբողջ 3/4=32+3/4

1 ամբողջ 103/125=1+103/125

200 ամբողջ 344/625=200+344/625

  1. Խառը թիվը ներկայացրե՛ք անկանոն կոտորակի տեսքով.

18 ամբողջ 3/7=18 3/4=4 x 18+3/4=75/4

2 ամբողջ 1/3=2 1/3=3 x 2+1/3=7/3

7 ամբողջ 5/9=7 5/9=9 x 7+5/9=68/9

25 ամբողջ 3/4=25 3/4=4 x 25+3/4=103/4

  1. Անկանոն կոտորակը վերածե՛ք խառը թվի

375/18=20 15/18

19/2=9 1/2

49/3=16 1/3

219/5=43 4/5

34/7=4 6/7

881/18= 48 17/18

600/13=46 2/13

25/4=6 1/4

  1. Համեմատե՛ք թվերը՝ ներկայացնելով խառը թվի և անկանոն կոտորակի տեսքով.

3 ամբողջ 2/5 և 2 ամբողջ ½
3 2/5>2 1/2
3 2/5=17/5 2 ½=5/2
17/5>5/2

4 ամբողջ 1/4 և 4 ամբողջ 3/4
4 1/4 < 4 3/4
17/4 < 19/4

7 ամբողջ 11/12 և 8 ամբողջ 11/12
7 11/12 < 8 11/12
95/12 < 107/12

5 ամբողջ 19/20 և 5 ամբողջ 18/19
5 19/20 > 5 18/19
2261/380 > 2260/380

  1. Խառը թվերը վերածելով անկանոն կոտորակների՝ կատարե՛ք գումարում.

2 ամբողջ 3/5 + 2/5

2 3/5 + 2/5=15/5=3

7 ամբողջ 4/9 + 5/9
7 4/9 + 5/9=72/9=8

1/4 + 3 ամբողջ 5/16
1/4 + 3 5/16=57/16

5/6 + 4 ամբողջ 7/18
5/6 + 4 7/18=94/18

  1. Ուղղանկյան լայնությունը 2 սմ է, իսկ երկարությունը՝ 3/5 սմ-ով ավելի: Որքա՞ն է ուղղանկյան պարագիծը:
    Լուծում ՝
    1)2+3/5=13/5
    2)13/5+2+13/5+2=46/5
    Պատ ՝ . 46/5 սմ:
  2. Ուղղանկյան պարագիծը 10 սմ է, նրա կողմերից մեկի երկարությունը 3/4 սմ: Որքա՞ն են ուղղանկյան մյուս կողմերի երկարությունները:
    Լուծում ՝
    1)3/4+3/4=6/4
    2)10-6/4=8 2/4
    3)8 2/4:2=34/4:2=34/8
    Պատ ՝. 34/4, 34/4 սմ:

Օդի խտությունը նվազում է երկրի մակերևույթից հեռավորության հետ։ Դա պայմանավորված է նրանով, որ ճնշումը վերին մթնոլորտում ավելի ցածր է, քան գետնի վրա: Սա հասկանալի է և ինտուիտիվ՝ օդի ստորին շերտերն ավելի մեծ ճնշման տակ են, քան վերինները։ Ի՞նչ է նշանակում ցածր ճնշում և օդի ցածր խտություն: Սա նշանակում է, որ նման հազվագյուտ օդը պարունակում է ավելի քիչ մոլեկուլներ, այդ թվում՝ թթվածնի մոլեկուլներ։ Այդ պատճառով դժվար է շնչել մեծ բարձրության վրա